Validisme
Zie ook: ableism, dis/ableism, disablement, debilitation
In 1988 introduceert Yvette den Brok-Rouwendal de term validisme in Nederland. Met dit concept wil zij de discriminatie die gehandicapte mensen meemaken een naam geven. Validisme komt van de term invalide, die toen (en helaas op sommige plekken nog steeds) gebruikt werd voor gehandicapte mensen. Letterlijk vertaald betekent invalide “zonder waarde”. Met validisme doelt Den Brok-Rouwendal dan ook zeer bewust op de manier waarop de samenleving een bepaalde type lichaam en geest (zie ook bodymind) meer waardeert dan anderen. Dit heeft als gevolg dat de samenleving alleen voor dit type lichaam en geest wordt ingericht, en daarom zijn gebouwen bijvoorbeeld niet toegankelijk voor iedereen. Het is ook belangrijk om te beseffen dat validisme gebaseerd is op zeer specifieke maar problematische ideeën over de mensheid. Zoals Talila Lewis zegt, is het gebaseerd op onder andere eugenetica en anti-Zwart racisme. Het idee dat bepaalde mensen (witte, mannelijke, heteroseksuele, jonge, productieve mensen) beter zijn dan andere mensen, en dus meer recht hebben op leven en autonomie.
Validisme en andere vormen van onderdrukking worden vaak als aparte systemen behandeld. Dat is echter niet mogelijk. Racisme omvat namelijk ook validisme, denk bijvoorbeeld aan de manieren waarop Zwarte mensen neergezet worden als minder intelligent en minder mens.
Deze term is dus niet een letterlijke vertaling van het Engelstalige concept ableism, vooral door de connotatie met de term invalide. Daarnaast is de term validisme ook breder dan ableism. Zoals Den Brok-Rouwendal beargumenteerd, gaat validisme erom “dat er in de samenleving waarde wordt gehecht aan een perfect lichaam (…). Mensen die dik zijn, brandwonden hebben, of op een andere manier lichamelijk niet aan de norm voldoen worden gemarginaliseerd” (p. 15).
Doorgaans wordt validisme wel gebruikt om het over hetzelfde fenomeen te hebben, namelijk discriminatie tegen gehandicapte mensen. Validisme is, zoals andere vormen van onderdrukking, systematisch (zie: institutionele onderdrukking). Je kunt deze vorm van onderdrukking
Lees verder: Validisme en Gender van Yvette den Brok-Rouwendal