Hoe weet je of iets validistisch is? Waarom is het überhaupt belangrijk om validisme aan te kaarten? Wat moet je doen als er iets validistisch is aangekaart?
Je bent misschien iets tegengekomen op sociale media, je hebt iets gehoord of zelf iets gezegd en iemand zegt dat het validistisch is.
Als iets validistisch is, dan houdt het validisme in stand. Validisme (zie ook: validisme) is een onderdeel van onze samenleving dat een norm creëert: de norm van witte, able-bodied mannen. Daardoor ontstaat er ook een groep mensen die buiten de norm vallen, die benadeeld worden omdat ze bijvoorbeeld niet wit zijn, andere lichamelijke behoeftes hebben dan de norm etc. Sommige mensen van die groep omschrijven zichzelf met de term gehandicapt, omdat ze willen benadrukken dat de samenleving hen beperkt.
Validisme zit ‘m niet alleen in onze fysieke omgeving (dat plekken niet toegankelijk zijn voor alle typen lichamen en geesten, bodyminds).
Validisme is ook onderdeel van onze visie op de samenleving, op de mensheid, en wie daar wel en niet in hoort. Zo zie je dat heel duidelijk in taal. Xan Koster legt bijvoorbeeld in meerdere OneWorld artikelen uit hoe schelden met problematische woorden die verwijzen naar mensen met een verstandelijke beperking validisme is. Zo benadruk je namelijk hoe mensen met een verstandelijke beperking inferieur zijn.
Sommige dingen zijn echter niet heel duidelijk te herkennen als validisme. Het lijkt alsof het er niks mee te maken heeft, omdat het misschien niet direct gaat over gehandicapte mensen.
Maar, als iets validisme in stand houdt, dan is het gewoon validistisch. Als door jouw woorden of acties gehandicapte mensen gekwetst worden, achtergesteld worden of weer benadrukt als minderwaardig, dan is het gewoon validisme. Jouw intentie, kan dat niet wegnemen. Ook het gedogen van of niet ingrijpen bij validsime is validistisch.
Waarom is dit belangrijk?
Voor het geval dat eerdere posts je niet overtuigd hebben van waarom validisme problematisch is: validisme dood mensen.
Onze samenleving dood mensen die niet tot de norm behoren, en als ze niet worden gedood op de korte termijn dan worden ze zoveel mogelijk beperkt. Door ze armer te maken, door hun zelfbeschikking weg te nemen en door toegang tot gezondheidszorg te beperken. Dat zie je dus weer terug in ‘kleine’ acties zoals taal en gesprekken voeren over validisme zonder gehandicapte mensen erbij te betrekken of naar ze te luisteren. En als je dat al niet kunt aanpakken, hoe kunnen we dan validisme afbreken?
Wat nu?
Je hebt iets validistisch gezegd, gedoogd of niet ingegrepen terwijl je validisme zag. Wat doe je nu? Doen wat je altijd doet als je iets pijnlijks hebt gezegd, onder andere:
- Excuses aanbieden, en nagaan of die excuses voldoende zijn voor de personen aan wie je de excuses aanbiedt. Excuses aanbieden doe je niet voor jezelf.
- Nagaan hoe je kunt voorkomen dat dit weer gebeurd: educatie, betere structuren opzetten, stappenplan voor jezelf. Dit communiceren aan alle betrokkenen.
- Vermijd altijd de woorden “dat was niet handig” en “dat was niet mijn intentie”.
Meer lezen over validisme en gerelateerde onderwerpen? Check dan even de woordenlijst!
